Những nghĩ vụn trong thực hành sáng tạo kiến trúc
( NVT )

1. Nếu chỉ đẹp- đừng làm kiến trúc. Nhưng nếu không đẹp cũng đừng làm kiến trúc.

2. Mọi sự tồn tại phải có lý do. Nếu không, mọi thứ chỉ là trang trí vô bổ, tuỳ tiện

3. Sẽ luôn có một phương án tốt hơn cái bạn vừa vẽ, nhưng hãy tin rằng cái tốt nhất là cái được chọn. Các đấng luôn nhân từ

4. Kiến trúc sư có cần phải là người có đạo đức hay không ? Tôi nghĩ vấn đề đó hết sức hệ trọng. Khi công trình được tạo ra với một tham vọng cá nhân hay tư lợi, với một tâm thế ích kỷ muốn thực hành bằng mọi giá hay hời hợt thực hiện đều tạo nên những sản phẩm dị hợm mà khách hàng phải chịu đựng hậu quả trong lâu dài.

5. Kim tự tháp giá trị của kiến trúc được xây dựng bằng bốn điểm : đỉnh của nó là triết học và 3 điểm chân đế là hữu dụng - thẫm mỹ - bền vững. Với thời điểm hiện tại, yếu tố bền vững phải được hiểu theo nghĩa toàn diện chứ không chỉ là bền và vững theo cách hiểu vật lý hay thời gian. Và hữu dụng, nên được nhìn nhận là đạo đức hành nghề,nó bám theo nhu cầu của người sử dụng, sự thành công của dự án hơn là sự thành công của kiến trúc sư. Thẫm mỹ, là yếu tố vừa và đủ trong tư cách một nghệ thuật thị giác cũng như trong nghệ thuật sống

6. Kiến trúc là kiến tạo lối sống, hay có thể nói là định hướng lại lối sống cho con người hiện hữu trong và ngoài nó. Thông qua đó, suy tư của con ngươi từng bước được tác động, định vị hoặc tái định vị. Sự kiến tạo này hoàn toàn có thể kiểm soát thông qua khoảng trống, màu sắc, ánh sáng.

7. Rất nhiều khách hàng nói với tôi rằng là cái A, cái B hay cái C là bộ mặt của công trình nên cần nhấn mạnh, quan trọng .v.v tôi đã thuyết phục với lý lẽ đại loại rằng dù khuôn mặt bạn có xinh đẹp đến dường nào nhưng bạn không thể chỉ làm tình với nó. Tổng thể mới là vấn đề chứ không phải là mặt đẹp, khoai to.

8. Khách hàng yêu cầu tôi làm công trình có  bản sắc Việt, tôi hiểu là họ cũng như tôi không biết bản sắc Việt là gì( với nghĩa tích cực của từ bản sắc) . Tôi hỏi thêm rằng liệu điều đó (bản sắc Việt) có quan trọng hay không ?

9. Trong bối cảnh của thời đại vật chất, hội hay hay điêu khắc, các tác phẩm thuần tuý nghệ thuật trở thành những sản phẩm phi dụng ( tất nhiên, ngoài chức năng tô điểm diêm dúa cho cái tôi của con người ) nhưng kiến trúc là thứ khả dụng. Tôi lại muốn kiến trúc của mình nó mang tính phi dụng - với nghĩa là không phải nó đẹp để làm gì. Chẳng để làm gì nhưng nó phải đẹp dù phải trả giá nhiều cho cái đẹp phi dụng này. Vậy bản thân sự trả giá này đã là cái hữu dụng mà con người cần phải nhận lấy để trưởng thành, nương nấu (?)  Nhưng đẹp là gì, mỹ là gì ? Bạn phải hiểu lấy đó không phải cái thoã mãn thị giác- nó phải vươn cao hơn đến sự rung động để thoã mãn cái tôi, thậm chí thoã mãn cái phi tôi. Cái siêu hình mà trong tâm linh chúng ta hoài mong đạt được nhưng bất khả. Luôn luôn khắc khoải. Cái cô đơn bất khả tư nghị.  Cái hố đen sâu thẳm mà bất kỳ thiết bị nào cũng không thể định lượng.  Kiến trúc biến thành giáo đường, mà ở đó không hoa hoè diêm dúa- không gian - hơi thở bao trùm như hạt cơ bản vũ trụ. Cái tôi và phi tôi tương tác lẫn nhau mà không phủ định. Sự giải thoát bắt đầu từ những chuyển động như vậy.

10. Văn hoá bản địa cung cấp chất liệu cho kiến trúc thăng hoa, đến lượt nó - kiến trúc tái tạo, làm mới văn hoá để nó không trở thành thứ văn hoá cổ hủ lạc hậu.

11. Tôi bỏ không làm kiến trúc một thời gian bởi tôi cho rằng tôi không nên làm mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Thế giới đã quá tồi tệ. Nhưng tôi lại làm kiến trúc tiếp vì tôi thấy mình thể chứng kiến thế giới có thêm nhiều hơn những sự xấu xa đang hiện diện

12. Một văn phòng đang làm thứ kiến trúc ít được chấp nhận không bởi vì kiến trúc đó có giá trị thấp. Giống như một bức tranh tả thực sẽ dể được đón nhận hơn một bức tranh trừu tượng trong thẩm mỹ đại chúng vì duy tượng hình là tư duy thấp nhất trong sáng tạo thị giác, nó thấp nên dể được số đông cảm nhận được. Và hầu như như trong mọi lĩnh vực thị hiếu này luôn bị dẩn dắt bởi những giá trị có tính trào lưu, sáng tạo bởi những triết lý kinh doanh, marketing chứ không phải suy tư kiến trúc.Tôi không cho rằng trào lưu là xấu, kinh doanh, marketing là điều gì đó dối trá. Nhưng việc đặt sản phẩm là trọng tâm, kéo con người đi theo dòng chảy cuồn cuộn của thị trường là một hướng đi sai lạc. Ít nhất nếu chúng ta đặt con người là trọng tâm trong một không gian khả dụng, để nó thở, ngồi, vận động và tương tác thì kết quả của sáng tạo sẽ khiến cuộc sống dể dàng & thông tuệ hơn. Bớt những sầu não, trở ngại, khó khăn không đáng có, thậm chí vô lý và kệch cỡm bởi thời đại tiêu dùng và phô trương

13.  Kiến trúc là chỉ dấu quyền lực
Tự cổ chia kim, từ kim tự tháp đến vạn lý trường thành, từ đền Taj mahal đến tháp Eiffel. từ chùa chỉ Một Cột đến các đền đài to lớn cổ xưa như Kailassa. Từ công trình của Frank Gehry đến những đồ án chưa thực thi của Zaha Hadid. Tất cả đều biểu thị- biểu tượng cho sức mạnh và quyền lực của chủ đầu tư hay của chính thể tôn giáo, nhà nước.  Đến cả chiếc đồng hồ, xe mô tô , ô tô hay một sản phẩm thời trang, điều hiển thị một sức mạnh ngầm chứa mà số đông không thể sở hữu được.  Nó đòi hỏi phải có sự đánh đổi- phải sản xuất vận hành khác với đám đông- tìm kiếm kỹ nghệ khác thường- giải phóng tư duy để chấp nhận đánh đổi phá bỏ vòng an toàn thường có. Trở nên độc đáo, vượt lên các chuẩn mực thông thường. Khẳng định sức mạnh & quyền lực của người sở hữu nó.

Tôi không cổ vũ cho sự khếch trương này nếu nó tràn ngập trong mọi hình thức kiến trúc, nhưng dù muốn hay không thì đó vẫn là một vẻ đẹp bạo liệt của kiến trúc cần hiểu rõ. Nó là biểu tượng của ý chí con người để tồn tại và chinh phục tự nhiên.

Đối diện với kiến trúc này. Bản thân với kiến trúc sư , chủ đầu tư là sự thách thức, sợ hãi và . Đối với công chúng là sự choáng ngợp là thèm khát, đố kỵ hay ngưỡng mộ.

 Ở mỗi chủ đề xây dựng, đồ án nhà ở hay nghỉ dưỡng mới có thể tinh tế thoát khỏi bóng dáng của ý chí quyền lực này mà nương tựa vào tự nhiên. Sức mạnh của tự nhiên là sức mạnh nội tại, nâng đỡ chứ không khuất phục. Vấn đề này sẽ bàn trong một dịp khác.

Nói, kiến trúc phản chiếu tri thức xã hội là một cách nhìn e rằng phiến diện. Nền dân trí không đại diện cho sự thúc đẩy nền nghệ thuật phát triển hoàn hảo, mà quyền lực của  bộ phận ở thượng tầng quyết định. Sự yêu mến nghệ thuật luôn nằm trong định hướng của kẻ mạnh, dù cho xã hội đó phát triển ở tầng bậc nào đi nữa. Đúng hơn, sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc nói chung lại phụ thuộc vào thẫm mỹ và tầm nhìn của lực lượng quản lý xã hội nắm giữ

Kiến trúc, lúc này phải chăng là chỉ dấu quyền lực. Khi nào cán cân quyền lực được cân bằng giữa các tầng lớp, thì khi đó nó mới có thể đại diện cho tinh thần một thời đại một cách hiển nhiên và chắc chắn nhất

14. Càng tiến tới nghệ thuật, tác phẩm kiến trúc càng xoá nhoà sự tồn tại của chính nó

15. Nếu không có nhịp điệu, kiến trúc là thứ  không gian của bãi rác được con người quăng vứt bừa bãi

16. Kết cấu cũng là một dạng trang trí cơ bản,để trở thành tác phẩm cấu kiện phải được nhìn nhận như là chất liệu

17. Cách ta lập lại liên tục đường nét , vật liệu hay diện, khối là cách ta tạo lập phong cách kiến trúc

18. Kiến trúc nếu làm tốt thì đạt được tính định hướng lối sống chứ không thể đạt chức năng giáo dục lối sống.

19. Vẻ đẹp và sự độc đáo của muôn loài là tự thân- trừ loài người

20. Tư duy triết học không làm tác phẩm đẹp hơn, nó làm cho não bộ người nghệ sĩ sạch hơn để làm ra tác phẩm mạch lạc, nhất quán

21. Hãy nhìn hai đường thẳng trên trần hàng lang, hay ô cửa sổ, hay khe sáng trên mái nhà. Đôi khi kiến trúc thăng hoa chỉ ở những chi tiết đơn giản trong sáng như thế

22. Mỗi một kiến trúc sư là tổng hoà của lòng tham một con buôn, sự tiết chế của nhà sư, khiêm nhường của một nhà khoa học, sự hùng biện của một nhà chính trị và nỗi ẩm ương của một nghệ sĩ

23. Ai cũng tự hào về công trình họ làm được, kiến trúc sư thì không. Hay ít nhất là tôi

24. Trật tự của kết cấu giúp kiến trúc sư không bị rơi khỏi đôi cánh của mơ mộng.

25. Đề bài của chủ đầu tư là mấu chốt của sự thành công đối với đồ án.

26. Hình ảnh so sánh tốt nhất về sự kết hợp của chủ đầu tư và kiến trúc sư là hình ảnh trong đường đua ngựa

27. Không gì phản ánh tầm vóc một quốc gia rõ hơn thông qua bộ mặt kiến trúc của quốc gia

28. Kiến trúc không có tự do nó chết yểu, nhưng quá phóng túng nó sụp đổ ngay khi nằm trên bản vẽ

29. Sự trong sáng của kiến trúc đầu tiên từ việc tôn trọng nhu cầu ưu tiên của người sử dụng

30. Quốc gia thiếu dân chủ, tự do thì kiến trúc nước ấy thiếu chiều sâu, thiếu đồng bộ. Mặc dù, chế độ độc tài thường là nhà tài trợ chính cho các dự án lớn, tham vọng.

31. Các đồ án không đạt được mục đích ưu tiên thường được tiếp cận bởi sự ngu dốt và hám danh lợi của cả kiến trúc sư và chủ đầu tư

32. Trong sâu thẳm, kiến trúc sư đều biết rằng kiến trúc không chỉ là vật thể, công trình. Nó là một hành trình sáng tạo, thực thi và trải nghiệm người dùng, trong đó có cả quá trình phân huỷ và tái tạo.

33. Mục tiêu của kiến trúc là tự thân. Phải đáp ứng và vượt qua những yêu cầu, những mục tiêu khác nhau từ khách hàng để mang lại giá trị riêng biệt của chính nó.

34. Vẻ đẹp, sự độc đáo là điều tự nhiên nhất của muôn loài theo nghĩa tự thân- trừ loài người.

35. Sự sâu sắc của tính giản dị khiêm nhường luôn có sức mạnh không chỉ trong đời sống, mà còn lĩnh vực kiến trúc nói riêng. Khi công nhận và xác lập giá trị của đám đông hay các thành tố vô hình để tạo nên lịch sử và dòng chảy bất tận của nó, thì sự công nhận này là cần thiết mà thế giới có thể phát triển và vận hành bền vững.

36. Lượt hoá đi tấc cả các thủ thuật phức tạp không cần thiết trong thiết kế và trả lại cho nó bản chất một ngôn ngữ trong sáng, giản dị. Tính đồng điệu, nhịp điệu của đường nét, tuyến tính, vật liệu là những nhịp phách thể hiện được nhạc lý của thẫm mỹ kiến trúc, đại diện cho sự *hàn lâm* kỳ diệu của tạo hoá : vô cùng giản dị nhưng vô cùng tinh vi, đẹp đẽ. Nó bất khả tư nghị.

37. Kiến trúc là nghệ thuật trừu tượng, với mặt phẳng, khối và ánh sáng - kiến trúc sư tạo nên tác phẩm mang tính kỹ thuật nhưng tràn đầy cảm xúc, suy tư đến siêu hình

38. Sự kiểm soát, tính kỷ luật là điều kiện tiên quyết để hoàn thành một công trình tốt đẹp

39. Nghệ thuật dành cho những kẻ thường ít quan tâm đến tài chính, hoặc thừa thải tiền bạc.

40. Trong một nền kiến trúc mà người ta chạy theo trend , công chúng hoặc thậm chí các kiến trúc sư kém sâu sắc lại rất sợ sự sáng tạo đúng nghĩa. Họ ăn chất thải lẫn nhau

41. Tôi phát tởm lợm với những đường cong thừa thãi hiện tại.

42. Nếu không cản được, thì làm nó tốt hơn

43. Kiến trúc sư phải có tư duy của triết gia, một kẻ mà sự hiểu biết tường tận với mọi sự, cảm xúc với mọi vật - hiện tượng nhưng tư duy hệ thống logic như một nhà khoa học. Thường thì, các nghệ sĩ tạo hình của chúng ta thiếu hiểu biết về nhiều mặt. Nhưng bất ngờ hơn, các kiến trúc sư ở ta cũng càng kém cỏi về triết học hay thi ca, thậm chí kém rất nhiều mặt về văn hoá, xã hội. Tôi không rõ, với một cái đầu rỗng như vậy họ làm gì với kiến trúc. Về lý thuyết, chúng ta đã thất bại trong giáo dục và đào tạo nghề kiến trúc, họ đã vẽ công trình cho khách hàng, họ không thiết kế, họ gia công sản phẩm theo nhu cầu thị trưởng- không làm tăng lên giá trị sản phẩm. Họ ù lỳ trôi theo xu hướng mà không tạo được dòng chảy của chính nghề nghiệp.

44. Khách hàng là những con người khổ đau, hoặc kts phải cho rằng những mong cầu của họ là khổ đau. Để tìm phương thuốc chữa lành, hoặc giảm đau. Nó vừa có tác dụng phản biện lại tư duy tiếp cận thông thường là thoã mãn những nhu cầu nông cạn-những thứ sinh ra bệnh. Vừa có thể đưa ra những giải pháp tìm kiếm sâu hơn những mong cầu hiện hữu. Thật ra mọi sự bệnh, đều bởi những ham muốn thuần tuý rất con người. Bệnh, bởi sợ và bệnh bởi vô minh. Mọi mong cầu nếu bỏ đi các điều kiện hoa mỹ, đều trở nên trong trẻo, chân phương và xác đáng.

45. Mọi nghề nghiệp đều có tiêu chuẩn đạo đức tối thiểu. Nghề trúc sư thì không. Không có luật định nào lên án,kết tội kiến trúc sư khi tạo ra những phế liệu trên khắp hành tinh.không kts nào chịu trách nhiệm khi khách hàng, đối tượng khách hàng phải chịu đựng trong một không gian thảm bại, lụi tàn,không sức sống. Trong kim tự tháp giá trị, hữu dụng là một đặc điểm để đánh giá đạo đức của một kiến trúc sư.

46. Kiến trúc không được chạy theo trào lưu,phong cách. Nó nên là cách đặt vấn đề của đồ án lên trang giấy để tìm cách giải quyết một cách thông thái nhất có thể